Unowocześnijmy szkolnictwo wyższe

Zmiana organizacji studiów wyższych

Wszyscy jesteśmy świadomi przyrostu liczby studentów oraz niepublicznych szkół wyższych. Niezaprzeczalnie wzrost liczby absolwentów uczelni wyższych jest jednym z najważniejszych czynników rozwoju społeczeństwa. Jednakże na skutek tak masowego dostępu do studiów widoczne stają się różnice nie tylko w samym poziomie edukacji, ale również w toku studiów oraz wartości uzyskanych tytułów. Dlatego niezbędne jest rozróżnienie popularnych studiów ogólnokształcących od elitarnych studiów dających wykształcenie zawodowe oraz szlify naukowe. Problem ten znalazł wyraz w projekcie Unii Europejskiej zwanym "Procesem Bolońskim". W czerwcu 1999 roku została podpisana Deklaracja Bolońska, która określa podstawy zmian strukturalnych, programowych i organizacyjnych w systemach szkolnictwa państw europejskich. Celem zmian jest utworzenie Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego, w którym znacznie ułatwiona będzie mobilność studentów oraz pracowników naukowych, a także wzrośnie atrakcyjność europejskiego szkolnictwa w skali światowej.

• Jednym z koniecznych działań, wspomnianym już wcześniej, jest wprowadzenie dokładnego rozróżnienia zakresu studiów i umiejętności późniejszych absolwentów. W tym celu Komisja Europejska przy współpracy z Radą Europy i UNESCO zaproponowała w ramach Procesu Bolońskiego wprowadzenie suplementu do dyplomu. Będzie on informował o poziomie, a także określał wkład pracy studenta, charakter uzyskanych kwalifikacji (profil akademicki lub zawodowy) i efekt kształcenia (zakres wiedzy i umiejętności).
• Bardzo istotną kwestią, ściśle związaną z propozycją suplementów do dyplomu, jest Punktowy system zaliczania osiągnięć studentów ECTS European Credit Transfer System). Pomaga to w określeniu indywidualnych osiągnięć studentów. Sprawne wprowadzenie tego systemu na uczelniach polskich umożliwi rozwój indywidualnych zainteresowań studentów. Chodzi tu zarówno o ułatwienie studiowania na kilku wydziałach, jak również o możliwość samodzielnego wyboru przedmiotów przez studentów. Nie tylko rozwinie to umiejętność aktywnego poszukiwania wiedzy, ale również wykształci absolwentów posiadających bardziej zróżnicowaną wiedzę, co z pewnością jest pożądane na rynku pracy i stwarza większe możliwości zatrudnienia i rozwoju. Absolwenci wykształceni w ten sposób świadomi będą w pełni posiadanej wiedzy, a także potencjalnych możliwości dalszego rozwoju i uzupełniania wiedzy. Równie ważnym aspektem dotyczącym kwalifikacji absolwentów jest wprowadzenie studiów dwustopniowych, opartych na dwóch cyklach kształcenia: I stopień -licencjat/inżynier, II stopień- magister lub tytuł równorzędny (np. lekarz).

Zniesienie barier administracyjnych w międzynarodowej wymianie studentów

• Bardzo istotną kwestią jest zniesienie barier administracyjnych w międzynarodowej wyminie studentów. Wykorzystanie licznych stypendiów takich jak Socrates Erasmus oferowanych przez Unię Europejską będzie miało ogromny wpływ na dalszy rozwój naszego kraju, zarówno w kwestiach gospodarczych, jak i naukowych czy społecznych. Pomóc ma w tym wcześniej wspomniany punktowy system zaliczenia osiągnięć studentów ECTS, który otwiera naszym studentom drzwi do przeróżnych europejskich uczelni. Należy pamiętać, że mobilność powinna łączyć się ze zrównoważeniem liczby studentów przyjeżdżających jak i wyjeżdżających. Dzięki tego rodzaju programom możemy zwiększyć konkurencyjność naszych uczelni, poprzez skuteczne zachęcania do przyjazdu Polski. Dlatego należy pamiętać o takich aspektach jak: oferty studiów w popularnych językach europejskich, wymiany wykładowców, sprawna infrastruktura czy uznawalność okresów studiów za granicą.

Problemy administracyjne polskich uczelni

• Nie należy zapominać o problemach administracyjnych, z którymi borykają się nasze uczelnie. Jedynie zwiększona samodzielność ekonomiczna i decyzyjna pozwoli naszym uczelniom w pełni sprostać europejskiej konkurencji. Umożliwi to bezpośrednie finansowanie najbardziej potrzebujących gałęzi akademickich. Ograniczenie administracyjnej wolność nauczania akademickiego, zamiast motywować uczelnie do innowacji, merytorycznej konkurencji, pogłębia jedynie wady obecnego systemu, który nie sprzyja ani rozwojowi nauki ani nie odpowiada potrzebom rynku pracy. Uczelnie publiczne gospodarują znacznymi środkami państwowymi, nie należy jednak zapominać o pewnej autonomii naukowców zaangażowanych w proces twórczy, co skłania do zapewnienia im większej niezależności. Polskie prawo o szkolnictwie wyższym musi stworzyć naszym uczelniom szanse rozwoju, stwarzając im realne warunki do współpracy i konkurencji z innymi europejskimi uczelniami. W dzisiejszym zglobalizowanym świecie uczelnie zmuszone są jednak konkurować również z uczelniami z innych kontynentów, szczególnie z amerykańskimi. Jednak warunki materialne, finansowe, a także warunki pracy i zyski z wykorzystania wyników badań naukowych oferowane przez uczelnie europejskie są mniej atrakcyjne. Dlatego Unia Europejska dąży do zwiększenia atrakcyjności uczelni europejskich poprzez działanie takie, jak wsparcie wyjazdów w ramach 6. Programu Ramowego oraz nowej inicjatywy, jaką będzie Erasmus Word.

Studia doktoranckie jako sposób kształcenia elit

• Wszyscy jesteśmy świadomi, jak ważnym aspektem zarówno dla Polski jak i całej Wspólnoty jest rozwój nauki, a co za tym idzie nowych technologii. Poważny problem dotyczy zatrzymywania na uczelni najzdolniejszych absolwentów, co wiąże się z uzupełnianiem kadr akademickich. Chodzi przede wszystkich o podniesienie stypendiów doktoranckich co najmniej do poziomu średniej płacy krajowej oraz zapewnienie doktorantom uprawnień pracowniczych. Uczelnia musi stać się, bowiem miejscem pracy konkurencyjnym dla wysokich stanowisk w przeróżnych firmach czy koncernach, które już pod koniec studiów przyciągają najbardziej obiecujących studentów.
• Unia Europejska podkreśla konieczność uzupełnienia studiów dwustopniowych o studia doktoranckie jako trzeci stopień kształcenia. Wezwano do większej mobilności między uczelniami na tym poziomie, a także do zwiększenia powiązań między Europejską Przestrzenia Badawczą a Europejskim Obszarem Szkolnictwa Wyższego w procesie tworzenia Europy Wiedzy.

Rozdział 10-ty:
Powiązmy finansowanie z jakością pracy naukowej oraz utwórzmy Fundusz Komercjalizacji Badań
 
Strona główna   |   Dział: Stanowisko